معرفی روش های ارزیابی عملکرد

انتخاب بهترین روش ارزیابی عملکرد کارکنان و مدیران، به عوامل زیادی از جمله میزان سازمان، انواع فعالیت، فرهنگ سازمانی و اهداف ارزیابی بستگی دارد. هیچ روش واحدی به عنوان بهترین روش برای همه سازمان‌ها وجود ندارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی بهترین روش ارزیابی عملکرد و انواع آن بپردازیم، پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

ارزیابی عملکرد چیست؟

عملکرد به معنی تلاش کارمند برای انجام وظیفه ها و مسئولیت‌های خود و همکاری با سازمان برای رسیدن به اهداف مشخص شده است. ارزیابی عملکرد به معنی بازبینی و اندازه‌ گرفتن مقدار بهره‌وری کارکنان است. ارزیابی عملکرد کارکنان عمدتا برای کیفیت عملکرد، بالا رفتن رتبه، تصمیم‌گیری‌های مرتبط با حقوق و مزیت ها نیز انجام می شود. همکاری‌های متقابل بین کارکنان و سازمان انجام می‌شود.بهترین روش ارزیابی عملکرد پرسنل به واسطه واحد منابع انسانی یا مدیران مستقیم انتخاب می‌شود و هدف مهم آن نظارت بر عملکرد کارکنان و کیفیت آن است. خیلی از شرکت‌ها از یک سیستم ارزیابی عملکرد کارکنان سود می‌برند که در آن عملکرد کارکنان به‌طور مرتب (اصولا یک بار در سال) طبق شاخص‌های ارزیابی تعیین شده ای پیگیری می‌شود. اگر مدیر مجموعه ای هستید بهتر است در زمان ایجاد چالش و اتفاقات با استفاده از داشبورد مدیریتی تصمیماتی دقیق و با درصد خطای پایین بگیرید، برای اطلاعات بیشتر با شماره های موجود در سایت تماس بگیرید.

بهترین روش‌ ارزیابی عملکرد چیست؟

ارزیابی عملکرد، ابزاری حیاتی برای سنجیدن کارایی، توسعه و قابلیت کارکنان است. با استفاده از تحلیل داده و داده کاوی و روش‌های متفاوت ارزیابی، می‌توان به اطلاعات با ارزشی درباره عملکرد افراد دست پیدا کرد و تصمیمات مناسب تری در حیطه گسترش، پاداش، آموزش و پیشرفت نیروی انسانی گرفت. در ادامه، برخی از بهترین روش‌ ارزیابی عملکرد را ارائه می دهیم:

روش مقایسه‌ای

یکی از بهترین روش ارزیابی عملکرد روش مقایسه ای است. در این روش، عملکرد کارکنان با یکدیگر یا با استانداردهای از قبل مشخص شده مقایسه می‌شود.

توزیع اجباری

یکی دیگر از بهترین روش ارزیابی عملکرد توزیع اجباری است. در این روش، کارکنان به طور اجباری در دسته‌های از پیش مشخص شده (مثل عالی، خوب، متوسط، ضعیف) قرار می‌گیرند.

روش‌های مبتنی بر اهداف

روش های مبتنی بر اهداف یکی دیگر از بهترین روش ارزیابی عملکرد است، در این روش، عملکرد کارکنان طبق تحقق اهداف از قبل مشخص شده سنجیده می‌شود.

مدیریت توسط اهداف (MBO)

در این روش، اهداف مشترک بین مدیر و کارمند مشخص می‌شود و عملکرد کارمند طبق تحقق این اهداف ارزیابی می‌شود.

روش‌های مبتنی بر مقیاس‌های رفتاری

در روش مبتنی بر مقیاس های رفتاری که یکی دیگر از بهترین روش ارزیابی عملکرد است، عملکرد کارمند بر اساس دیدن رفتارهای خاص در فضای کار سنجیده می‌شود.

روش ۳۶۰ درجه

در روش ۳۶۰ درجه، بازخورد از همه افرادی که با کارمند در ارتباط هستند (مدیر، همکاران، زیردستان، مشتریان) جمع‌آوری می شود.

نکات کلیدی برای انتخاب بهترین روش ارزیابی عملکرد

انتخاب بهترین روش ارزیابی عملکرد، یکی از اصلی ترین تصمیماتی است که هر سازمان باید بگیرد. این انتخاب به عوامل مختلفی بستگی دارد و تأثیر مستقیمی بر انگیزش، پیشرفت و گسترش کارکنان، و در آخر موفقیت سازمان خواهد داشت. برای انتخاب بهترین روش ارزیابی عملکرد، باید به نکاتی دقت ویژه داشت. مهم ترین هدف از انجام ارزیابی چیست؟ آیا هدف، کیفیت عملکرد فردی، تصمیم‌گیری در مورد ارتقاء، پاداش، آموزش و گسترش، یا ترکیبی از این موارد است؟ هر هدفی، روش ارزیابی مختلفی را می‌طلبد. فرهنگ سازمان، ارزش‌ها و باورهای حاکم بر آن، نقش اصلی در انتخاب بهترین روش ارزیابی عملکرد دارد. روشی که در یک سازمان با فرهنگ فردگرا تاثیر دارد، امکان دارد در سازمانی با فرهنگ جمع‌گرا محبوب نباشد. وظایف و مسئولیت‌های هر شغل مختلف است. پس، بهترین روش ارزیابی عملکرد باید با ماهیت کار و نتیجه هایی که از آن انتظار می‌رود، مطابق باشد. زمان، قیمت و نیروی انسانی، منابع محدودی هستند که باید در نظر گرفته شوند. بعضی از بهترین روش‌های ارزیابی عملکرد سخت تر و زمان‌برتر از دیگر روش‌ها هستند. بهترین روش ارزیابی عملکرد باید طوری طراحی شود که برای همه قابل فهم و استفاده باشد و با استفاده از نقاط قوت و صعف سازمان استخراج شود.

نکات مهم در ارزیابی عملکرد

بهترین روش ارزیابی عملکرد، ابزاری قوی برای ارزیابی کارایی، توسعه و قابلیت کارکنان است. با این حال، برای اینکه این سنجش ها مفید و تاثیر گذار باشند، باید به نکاتی دقت به خصوص شود، قبل از شروع سنجیدن، اهداف تعیین شده و قابل اندازه‌گیری برای هر نقش تعریف شود. این اهداف باید با اهداف کلی سازمان همسو باشند. ارزش های ارزیابی باید به طور مستقیم به اهداف مشخص شده مرتبط باشند. از ترکیبی از ارزش های اندکی (مثل تعداد فروش، اندازه تولید) و کیفی (مثل کیفیت کار، توانایی حل مسئله) استفاده شود. ارزش های سنجش باید طوری تعریف شوند که برای همه افراد درگیر قابل فهم باشد. کارکنان باید از پیش در باره فرآیند ارزیابی، ارزش ها و زمان‌بندی آن مطلع باشند. به کارکنان وقت داده شود تا درباره عملکرد خود توضیح دهند و نظرات خود را توضیح دهند. پس از سنجیدن، بازخوردهای سازنده و مشخص به کارکنان ارائه شود تا بتوانند نقاط ضعف خود را بهبود بدهند. بهترین روش ارزیابی عملکرد باید به طور دوره‌ای و مرتب انجام شود تا توسعه کارکنان به طور دائمی پیگیری شود.

سخن پایانی 

همان‌طور که دیدیم، انتخاب بهترین روش ارزیابی عملکرد، یک تصمیم مهم برای هر سازمان است. این تصمیم باید با توجه به اهداف، فرهنگ و نوع فعالیت سازمان گرفته شود. با انتخاب روش مناسب و اجرای صحیح آن، می‌توان به اطلاعات ارزشمندی درباره عملکرد کارکنان دست پیدا کرد و در نتیجه، تصمیمات بهتری برای توسعه، پاداش و پیشرفت نیروی انسانی گرفت.

سوالات متداول درباره روش ارزیابی عملکرد 

1. چگونه یک سیستم ارزیابی عملکرد موثر را طراحی کنیم؟
   برای طراحی یک سیستم ارزیابی عملکرد موثر باید اهداف مشخص و قابل اندازه‌گیری تعیین شوند، معیارهای ارزیابی به دقت تعریف شوند، فرآیند ارزیابی به طور منظم انجام شود و بازخوردهای سازنده به کارکنان ارائه شود.
2. چه عواملی در انتخاب بهترین روش ارزیابی عملکرد موثر هستند؟
   عوامل مختلفی مانند اهداف ارزیابی، فرهنگ سازمانی، نوع شغل، منابع موجود و اندازه سازمان در انتخاب بهترین روش ارزیابی عملکرد موثر هستند.
3. چگونه می‌توان از تعصبات شخصی در ارزیابی عملکرد جلوگیری کرد؟
   استفاده از معیارهای مشخص و قابل اندازه‌گیری، آموزش ارزیاب‌ها، استفاده از روش‌های ارزیابی چندگانه و جمع‌آوری بازخورد از منابع مختلف می‌تواند به کاهش تعصبات شخصی کمک کند.