همانگونه که چشمها به مثابه پنجرههای روح هستند، هوش تجاری نیز همانند پنجرهای رو به تعالی سازمان است که کارایی، بازده عملیاتی و فرصتهای استفاده نشده را آشکار میکند. هوش تجاری یا Business Intelligence که به صورت مخفف BI نامیده میشود مجموعهای از فناوریها و فرآیندهایی است که به افراد در تمام سطوح سازمان، اجازه دسترسی و تحلیل داده و در نهایت تصمیم گیریهای دقیق را میدهد.
بدون وجود افرادی که بتوانند اطلاعات را تفسیر کنند و به کار گیرند، هوش تجاری مفید نخواهد بود. به همین علت، هوش تجاری کمتر وابسته به فناوری و بیشتر تحت تاثیر ابداع و فرهنگ است و اینکه افراد آن را به عنوان یک دارایی مهم در نظر بگیرند.
هدف هوش تجاری تسهیل تصمیم گیری و تصمیم سازی بر اساس حقایق سازمانی میباشد. با رقابتی شدن اقتصاد و کسب و کار موضوع “معنا بخشیدن به دادههای سازمانی” و تسهیل فرآیند “تصمیم سازی” مرکز توجه کارشناسان فناوری اطلاعات و متخصصان علم مدیریت قرار گرفته است. هوش تجاری یا هوش رقابتی تنها زمانی میتواند ارزش آفرینی کند که توسط افراد به درستی به کار برده شود. در چند سال اخیر در کشور ما پیاده سازی سیستمهای هوشمند رواج یافته است اما مشکلی که در پیاده سازی موفق و ادامه پروژههای فوق دیده میشود، نداشتن ادبیات مشترک بین افراد و نیز عدم استفاده از متدولوژی مناسب در پیاده سازی میباشد.
تعریف مفهوم هوش تجاری در سازمانها
هوش تجاری به توانایی یک سازمان در جمع آوری، نگهداری و سازماندهی دادهها اطلاق میشود. این قابلیت منجر به تولید مقدار زیادی اطلاعات میگردد که به تولید فرصتهای جدید میانجامد. به تعبیر دیگر هوش تجاری بایستی هم هدف تجارت را در بر داشته باشد و هم کاربرد عملی.
هوش تجاری فرآیند تبدیل دادههای خام به اطلاعات تجاری و مدیریتی است که به تصمیم گیرندگان سازمان کمک میکند که تصمیمات خود را سریعتر و بهتر اتخاذ کرده و بر اساس اطلاعات صحیح عمل نمایند. همه سازمانها از طریق تصمیم گیری در سطوح مختلف مدیریتی سازماندهی میشوند و تصمیم گیری اغلب به عنوان تبدیل اطلاعات بر عملکرد تعبیر میشود و اطلاعات یک اساس و پایه منطقی برای فرآیند تصمیم گیری هستند.
اطلاعات منبع اصلی تصمیم گیری است و آنچنان اهمیت استراتژیکی دارد که آن را مترادف با قدرت میدانند.
هوش تجاری نه به عنوان یک ابزار و یک محصول و یا حتی یک سیستم، بلکه به عنوان یک رویکرد جدید در معماری سازمانی بر اساس سرعت در تحلیل اطلاعات به منظور اتخاذ تصمیمات دقیق در حداقل زمان ممکن مطرح شده است.